Hatib Bağdadi'ye göre
HADİS ÖĞRENİMİ

Sayfa 3
B) HADİS YAZIMIYLA İLGİLİ USÜLLER
Hadis siyah mürekkeble yazılmalıdır. Zira siyah en belirgin renk olduğu gibi mürekkeb de yazıyı uzun süre koruyucudur.

Yazı aletleri
Hokka
Kalem veya uc: Kalem açmakta kullanılan bıçağın, başka hiçbir işte kullanılmaması, saf çelikten, ince ağızlı ve keskin olması gerekmektedir. Mürekkebin berrak ve akıcı, kağıdın parlak ve saf olması esastır.

Yazıyı güzelleştirmek
Öğrencinin yazısını güzelleştirmesini teşvik eden bazı değerlendirmelerinden sonra Hatib, yeterince kağıt alamama ve yolculuk (rihle) gibi mazeretler dışında ince yazı yazmamak gerektiğine ısrarla işaret etmektedir.

Yazıya besmele ile başlamak
Her ilmi kitabın BESMELE ile başlaması uygun olur.

Hocanın ve meclistekilerin adlarını yazmak
Hadis öğrencisi BESMELE'den sonra, kitabını okuduğu hocanın ismini, künyesini, nisbesini, haddesena Ebu fulan Fulan b. Fulan el-Fulani, kale, haddesena fulan... şeklinde yazar. Hocadan duyduklarını olduğu gibi kaydeder.

Sema' kaydı tutmak
Eğer bir öğrenci hocasından dinlediği bir kitabı yazmak isterse, isimler sayfasının başına;
a. Kendisiyle beraber o kitabı dinleyenlerin isimlerini,
b. Sema' (dinleme) tarihini
yazması gerekir.

İsimleri harekelemek

Salatu selam yazmak
Nebi'nin (sallallahu aleyhi ve sellem) adı yazıldığı zaman, beraberinde salatu selam'ı da yazmak uygun olur.

Hadisin sonuna yuvarlak bir işaret koymak
Her iki hadisin, birini diğerinden ayıran, daire şeklinde bir işaret koymak uygun olur.

Nüsha mukabelesi
Hocanın kitabını istinsah etmiş olan öğrencinin, yazdığı nüshayı, hocasının nüshasıyla ("asl") mukabele ve kontrol etmesi gereklidir. Zira bu karşılaştırma, o kitaptan yapılacak rivayetin sahih olması için şarttır. Bu işleme, muaraza, nüsha mukabelesi, nüsha karşılaştırması denir.

Kitabın doğruluğuna hükmetmek
İmam-ı Şafii: "Bir kitapta ekler ve düzeltmeler görürsen, o kitabın sıhhatine hükmet" demiştir.

Kıraat (Arz)
Hoca kendisi okuyacak olursa bu, en uygun olan öğretim yoludur. Sevabı da pek çoktur. Şayet hoca kendisi okumaktan aciz kalırsa, bir başkasından okumasını ister, bu da caizdir. Zira hocaya okuyarak arzetmek (arzu'l-kıraa), bizzat hocanın okuması (sema') demektir.

Öncelik hakkına riayet
Hocadan ders almakta talebelerin istekleri farklı olabilir. Kimi hocanın okumasını, kimisi de kıraat usulünün uygulanmasını isteyebilir. Böylesi durumlarda hocanın, derse ilk gelenin isteğine itibar etmesi gerekir. Yani öncelik hakkını dikkate alması uygun olur.

Bilgi ve dirayet sahiplerini tercih

Gençlere hadis öğretmek
Malik b. Dinar: "Hayr gençlerdedir" derdi.

-- Bitti --

[ Sayfa 1 | Sayfa 2 | Sayfa 3 ]